ОБЩИЕ СВЕДЕНИЯ


ЖТНBR10965258, Мемлекеттік тіркеу нөмірі0121РК00828

АтауыЗаманауи аналитикалық әдістер мен модельдеу құралдарын қолдана отырып, Нұр-Сұлтан мен Алматы қалаларындағы ауа сапасын жақсарту бойынша зерттеу бағдарламасын әзірлеу.

Басымдық бағыты

Зерттеу типі/түріІргелі

Өтінім берушіНекоммерческое акционерное общество "Казахский национальный университет имени аль-Фараби"

Ғылыми жетекшіБайматова Насиба Хикматуллаевна

МҒТС балдары30.16

Жалпы бекітілген сома288422200

ҰҒК шешімі
Файл жоқ


Күтілетін нәтижелер

Есептік кезеңде жер үсті станцияларының Алматы және Нұр-сұлтан қалаларындағы метеорологиялық параметрлер бойынша ауа сапасының мониторинг жүргізу деректері бірнеше көздерден: "Қазгидромет" РМК, АҚШ елшілігінің станциялары, Rp5.kz метеорологиялық деректер мұрағаты жиналып талданды. Өлшенген бөлшектердің (шаң), NO2, SO2, CO және PM2.5 кеңістіктік-уақыттық өзгерістері талданды. Келесі метеорологиялық параметрлер жиналып, талданды: жауын-шашын, желдің жылдамдығы мен бағыты, ауа температурасы. Метеорологиялық параметрлер мен ластаушы заттардың концентрациясы арасында корреляциялық талдау жүргізілді. Нұр-сұлтан және Алматы қалаларында атмосфералық ауадағы ластаушы заттардың орташа тәуліктік және орташа жылдық концентрациясы Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) ұсынылатын шекті мәндерімен салыстырылды. Алғаш рет Қазақстанның жекелеген қалалары үшін атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясындағы әртүрлі ластану көздерінің үлесін олардың құрамын химиялық талдауды және рецепторлық модельдеуді пайдалана отырып зерттеу басталды. Бағдарламаны іске асырудың қысқа мерзімі ішінде (2021 жылғы 9 қыркүйектегі №374 шарт) "Нұр-сұлтан және Алматы қалалары үшін химиялық талдауды пайдалана отырып, атмосфералық ауада PM2.5 ұсақ дисперсті бөлшектердің шоғырлануындағы әртүрлі ластану көздерінің үлесін зерттеу"күнтізбелік жоспарының қойылған міндетін орындау үшін қажетті жабдықтар мен материалдарды сатып алу және орнату процесі басталды.



КЕҢЕЙТІЛГЕН БАҒДАРЛАМАНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ

Тапсырманың шифры, жұмыстар кезеңдері Тапсырманың, этаптың аталымы Тапсырманы, жұмыстардың кезеңін орындайтын ұйымның аббревиатурасы Тапсырма, жұмыстың кезеңі басшысының тегі, аты, әкесінің аты, ғылыми дәрежесі, лауазымы Күтілетін нәтижелер
01 Заманауи аналитикалық әдістер мен модельдеу құралдарын қолдана отырып, Нұр-Сұлтан мен Алматы қалаларындағы ауа сапасын жақсарту бойынша зерттеу бағдарламасын әзірлеу. "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна 2021 жыл: жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін қолдана отырып, Алматы мен Нұр-Сұлтандағы ауаны PM2.5 кеңістіктік және уақыттық өзгеруін зерделеу; 2022 жыл: PM2.5 сынамаларының химиялық құрамының нәтижелері; әртүрлі ұсақ бөлшектердің фракцияларының (РМ2.5, РМ10), ұшқыш органикалық қосылыстардың, ауыр металдардың және полициклді ароматты көмірсутектердің Қазақстанның жеке қалаларының ауасындағы концентрациясы; Web of Science деректер базасында индекстелетін шетелдік рецензияланатын ғылыми журналда бір жарияланым (Q1-Q3); 2023 жыл: рецепторларды модельдеу арқылы көздердің үлесі туралы деректер (мысалы, PMF); белгілі концентрацияларды қолдана отырып, Алматы мен Нұр-Сұлтандағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау; ауаның ластануынан болатын өлім-жітім, аурушаңдық және экономикалық зиян мәндері; ауа сапасының мақсатты индикаторлары бойынша ұсыныстар; Web of Science деректер базасында индекстелетін шетелдік рецензияланатын ғылыми журналда бір жарияланым (Q1-Q3); ғылыми негізделген ауа сапасын жақсарту бағдарламасы.
01.01 Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанныңжекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанныңжекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттелетін болады.
01.01.01 Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанныңжекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанның жекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу басталады. Барлық жабдықтар сатып алды. Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында PM2.5 сынама іріктегіштері орнатылды.
01.01.02 Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанныңжекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанның жекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу жүргізілетін болады. PM2.5 үлгілерінің құрамын химиялық талдау нәтижелері алынады.
01.01.03 Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанныңжекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Әр түрлі ластаушы көздердің атмосфералық ауадағы PM2.5 ұсақ бөлшектерінің концентрациясына үлесін Қазақстанның жекелеген қалалары үшін олардың құрамын химиялықталдау және рецепторлық модельдеу арқылы зерттеу жүргізілетін болады. Рецепторлық модельдеу (PMF) арқылы көздердің үлесі анықталады. Web of Science (Q1-Q3) деректер базасында индекстелетін шетелдік рецензияланатын ғылыми журналда бір жарияланым болады.
01.02 Әртүрлі ұсақ бөлшектердің фракцияларының (РМ2.5, РМ10), ұшқыш органикалық қосылыстардың, ауыр металдардың және полициклді ароматты көмірсутектердің Қазақстанның жеке қалаларының ауасындағы концентрациясын зерттеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында әртүрлі ұсақ бөлшектердің фракцияларының (РМ2.5, РМ10), ұшқыш органикалық қосылыстардың, ауыр металдардың және полициклді ароматты көмірсутектердің Қазақстанның жеке қалаларының ауасындағы концентрациясы зерттеулер жүргізілетін болады.
01.03 Белгілі концентрациялар мен жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін қолдана отырып, Қазақстанның кейбір қалаларындағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін және белгіленген концентрацияларды қолдана отырып, Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында ауадағы ластаушы заттардың кеңістіктік және уақытша өзгерістеріне бағалау жүргізілетін болады.
01.03.01 Белгілі концентрациялар мен жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін қолдана отырып, Қазақстанның кейбір қалаларындағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін қолдана отырып, Алматы мен Нұр-Сұлтандағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау жүргізілетін болады. Web of Science (Q1-Q3) деректер базасында индекстелетін шетелдік рецензияланатын ғылыми журналда бір жарияланым болады.
01.03.02 Белгілі концентрациялар мен жерүсті бақылау станциялары ұлттық желісінің мәліметтерін қолдана отырып, Қазақстанның кейбір қалаларындағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Белгілі концентрацияларды қолдана отырып, Алматы мен Нұр-Сұлтандағы ауаны ластаушы заттардың кеңістіктік және уақыттық өзгеруін бағалау жүргізілетін болады.
01.04 Ауаның ластануынан болатын өлім-жітім, аурушаңдық деңгейін және экономикалық зиянды бағалау "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Ауаның ластануынан болатын өлім-жітім, аурушаңдық және экономикалық зиян мәндері бағаланады.
01.05 Алынған мәліметтер мен модель нәтижелері негізінде ауасапасының мақсатты индикаторларын әзірлеу "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Алынған деректер мен модельдеу нәтижелері негізінде ауа сапасының мақсатты индикаторлары әзірленетін болады.
01.06 Заманауи ауа сапасын модельдеу құралдарын қолданаотырып, ауа сапасын жақсартудың ғылыми негізделген бағдарламасын жасау "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорыны Байматова Насиба Хикматуллаевна Ауа сапасын жақсартудың ғылыми негізделген бағдарламасы әзірленетін болады. Нәтижелерді тарату үшін семинар өткізіледі