ОБЩИЕ СВЕДЕНИЯ
ЖТНAP08956877, Мемлекеттік тіркеу нөмірі0120РК00213
АтауыҚант қызылшасының (Beta vulgaris) генофондын толықтыру және оның генетикалық әртүрлілігін молекулярлық маркерлердің көмегімен зерттеу
Басымдық бағытыУстойчивое развитие агропромышленного комплекса и безопасность сельскохозяйственной продукции
Зерттеу типі/түріҚолданбалы
Өтінім берушіТоварищество с ограниченной ответственностью"Казахский научно-исследовательский институт земледелия и растениеводства"
Ғылыми жетекшіАбекова Альфия Магдиевна
МҒТС балдары27
Жалпы бекітілген сома5000000
ҰҒК шешімі
Күтілетін нәтижелер
«ҚазЕжӨШҒЗИ»ЖШС қант қызылшасы тобының коллекциясы А. Л. Мазлумов атындағы Бүкілресейлік қант қызылшасын және қантты ғылыми-зерттеу институтының 22 үлгісімен толықтырылды.
17 молекулярлық маркер (RAPD, SSR) таңдалып, қант қызылшасының үлгілері үшін ПТР-талдауды оңтайландыру жүргізілді. RAPD және SSR маркерлерін (PAWS 5, PAWS 6, PAWS 16, PAWS 17; Bvv21, Bvv53, Bvv155; OPA-09, OPA-10, OPA-19, OPB-18, OPC-06, OPD-03, OPE-01, OPE-12, OPP-17, OPP-18) пайдалана отырып, қант қызылшасының 100 үлгісінің генетикалық әртүрлілігін зерттелінді. Зерттеу нәтижелері негізінде "ҚазЕжӨШҒЗИ"ЖШС қант қызылшасы коллекциясының будандары мен линияларының молекулярлық-генетикалық паспорттары жасалынды. Жоғары өнімді будандарды алу кезінде будандастыру үшін бір-бірінен үлкен генетикалық қашықтықта орналасқан линиялар ұсынылады. Ең үлкен қашықтық (D=1.4) ЧС 1611, ЧС 1631, ЧС 97, МС-2113 аталық стерилді линиялары мен ВП-44, ВП-23 тозаңдатқыштарында анықталған. Будандастыруды жоспарлау кезінде қолдануға болатын ДНҚ-маркерлеріне негізделген қант қызылшасының трансгрессивті формаларын анықтау әдісін жасау үшін тәжірибелік мәліметтер алынды.
Реферат (Абстракт) - 2020 жыл
Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі
қант қызылшасының 50 коллекциялық үлгісі
Жұмыс мақсаты
қант қызылшасының гендік қорын толықтыру, байыту және молекулярлық - генетикалық талдау жүргізу, қант қызылшасы үлгілерінің генетикалық туыстығын, сонымен қатар "ҚазақЕжӨШҒЗИ" ЖШС қант қызылшасы тобының коллекциясын зерттеу болып табылады
Зерттеу әдістері
молекулярлық бағалау әдістері
Алынған нәтижелер мен олардың жаңалығы
«ҚазЕжӨШҒЗИ» ЖШС қант қызылшасы тобының коллекциясы А. Л. Мазлумов атындағы Бүкілресейлік қант қызылшасын және қантты ғылыми-зерттеу институтының 5 үлгісімен толықтырылды.
18 молекулярлық маркер (RAPD, SSR) таңдалып, қант қызылшасының үлгілері үшін ПТР-талдауды оңтайландыру жүргізілді. Молекулярлық-генетикалық сәйкестендіруді жүзеге асыру үшін RAPD маркерлерін (PAWS 5, PAWS 6, PAWS 16, PAWS 17) пайдалана отырып, қант қызылшасының 50 үлгісінің генетикалық әртүрлілігін бағалау басталды.
Web of Science базасының 4 (төртінші) квартиліне кіретін және (немесе) Scopus базасында Citescore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымға жариялау үшін 1 мақаланы дайындау басталды
Негізгі конструктивтік және техникалық-экономикалық көрсеткіштері
Қант қызылшасының будандары мен линияларын молекулярлық-генетикалық сәйкестендіру үшін RAPD (PAWS 5, PAWS 6, PAWS 16, PAWS 17; OPA-09, OPA-10, OPA-19, OPB-18, OPC-06, OPD-03, OPE-01, OPE-12, OPP-17, OPP-18), SSR (Bvv21, Bvv43, Bvv53, bvv155s) маркерлерін пайдалана отырып, ПТР-талдау оңтайландырылды.
Қолдану облысы
қант қызылшасының селекциясы
Реферат (Абстракт) - 2021 жыл
Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі
қант қызылшасының 100 коллекциялық үлгісі
Жұмыс мақсаты
Қант қызылшасының гендік қорын толықтыру, байыту және молекулярлық-генетикалық талдау жүргізу, сонымен қатар"ҚазақЕжӨШҒЗИ" ЖШС қант қызылшасы тобының коллекциялық үлгілерінің генетикалық туыстығын зерттеу болып табылады
Зерттеу әдістері
Молекулярлық бағалау әдістері
Алынған нәтижелер мен олардың жаңалығы
«ҚазЕжӨШҒЗИ»ЖШС қант қызылшасы тобының коллекциясы А. Л. Мазлумов атындағы Бүкілресейлік қант қызылшасын және қантты ғылыми-зерттеу институтының 22 үлгісімен толықтырылды.
17 молекулярлық маркер (RAPD, SSR) таңдалып, қант қызылшасының үлгілері үшін ПТР-талдауды оңтайландыру жүргізілді. RAPD және SSR маркерлерін (PAWS 5, PAWS 6, PAWS 16, PAWS 17; Bvv21, Bvv53, Bvv155; OPA-09, OPA-10, OPA-19, OPB-18, OPC-06, OPD-03, OPE-01, OPE-12, OPP-17, OPP-18) пайдалана отырып, қант қызылшасының 100 үлгісінің генетикалық әртүрлілігін зерттелінді. Зерттеу нәтижелері негізінде "ҚазЕжӨШҒЗИ"ЖШС қант қызылшасы коллекциясының будандары мен линияларының молекулярлық-генетикалық паспорттары жасалынды. Жоғары өнімді будандарды алу кезінде будандастыру үшін бір-бірінен үлкен генетикалық қашықтықта орналасқан линиялар ұсынылады. Ең үлкен қашықтық (D=1.4) ЧС 1611, ЧС 1631, ЧС 97, МС-2113 аталық стерилді линиялары мен ВП-44, ВП-23 тозаңдатқыштарында анықталған. Будандастыруды жоспарлау кезінде қолдануға болатын ДНҚ-маркерлеріне негізделген қант қызылшасының трансгрессивті формаларын анықтау әдісін жасау үшін тәжірибелік мәліметтер алынды.
Негізгі конструктивтік және техникалық-экономикалық көрсеткіштері
Барлық зерттелінген RAPD және SSR маркерлері үшін барлығы 124 аллель анықталды, бұл бір маркерге орташа есеппен 7,2 локусты құрайды. Қазақстандық қант қызылшасының коллекциясының 100 будандары мен линияларын талдау кезінде PIC, маркерлердің ақпараттылық индексінің орташа мәні 0,34-ті құрады және Bvv155-0,20-дан, OPP-18-де 0,46-ға дейін өзгерді. Полиморфизмнің ең жоғары көрсеткіші OP-18 (40%), OPС-06 (40%), OPA-19 (37,5%) праймерлерінде анықталды. Будандастыруды жоспарлау кезінде қолдануға болатын ДНҚ-маркерлеріне негізделген қант қызылшасының трансгрессивті формаларын анықтау әдісін жасау үшін тәжірибелік мәліметтер алынды.
Жеке RAPD маркерлерінің полиморфизмін бағалау үшін кластерлік талдаудың қолданылу тиімділігі көрсетілген.
Енгізу дәрежесі
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Хабаршысы, биологиялық сериясы, 2021. - № 3 (88). - С. 68-78, нөлдік емес импакт-факторы бар (БҒСБК ұсынған) рецензияланатын отандық басылымда 1 (бір) мақала жарияланды.
Зерттеу нәтижелері бойынша мақала дайындалып, Scopus базасының, процентилі 35% «SABRAO Journal of Breeding and Genetics», рецензияланған ғылыми басылымға мақала жіберілді. Мақала басылымға қабылданды.
Тиімділігі
Зерттеу нәтижелері негізінде "ҚазЕжӨШҒЗИ"ЖШС қант қызылшасы коллекциясының будандары мен линияларының молекулярлық-генетикалық паспорттары жасалынды. SSR маркерлерін қолдана отырып, қант қызылшасының 20 линиясын генетикалық талдау нәтижесінде біркелкіліктің жоғары дәрежесі 3 ЦАҰ (цитоплазмалық аталық ұрықсыздық) линияларында анықталды (ЧС–1631, МС-7, МС-1949). Бұл линиялар отандық селекциялық бағдарламаларда жаңа будандарды алу кезінде біртекті аналық форма ретінде пайдалану үшін ұсынылады. Зерттелінген қант қызылшасы линияларының 60% - ы біркелкіліктің орташа және төмен деңгейімен сипатталды.
Қолдану облысы
қант қызылшасының селекциясы